İBB Ulaşım Daire Başkanlığı, Ulaşım Planlama Müdürlüğü, Zemin İstanbul ve Şehrine Ses Ver iş birliğiyle İstanbul Tarihi Yarımada’da Ordu Caddesi’ne ve çevresine yönelik düzenlenen Laleli Keşif ve Kentsel İnfografik Atölyesi, sürdürülebilir hareketlilik ve yayalaştırma çalışmaları kapsamında saha araştırmaları yaptı. Katılımcılar atölye süreçlerini ve sonuçlarını 6 Mart Pazar günü Zemin İstanbul’da sundu. Atölyelerde üretilen işler ise 13 Mart’a kadar Zemin İstanbul’da görülebilecek.
Atölye Sergisi
Tarih: 6 – 13 Mart 2022
Yer: Zemin İstanbul, Şişhane Metro İstasyonu / İstanbul
19 Şubat – 6 Mart tarihlerinde, “alanı ve kullanıcıları tanımak” teması altında gerçekleşen atölye çalışmaları; Laleli Ordu Caddesi ve çevresinde, alandaki kullanımları ortaya çıkarmak, potansiyelleri görünür kılmak ve alandaki hareketliliği ilişkilendirmek amaçlarıyla düzenlendi. 3 hafta süren atölye çalışmalarına, çeşitli tasarım ve sosyal bilimler disiplinlerinden katılımcılar eşlik ederek, Ordu Caddesi için çeşitli konu başlıkları altında araştırmalarını sundu.
Atölye yürütücülerinden İBB EuroVelo Koordinatörü, Şehrine Ses Ver Kurucusu, Mimar, Sosyal Girişimci Merve Akdağ atölye süreci ile ilgili “Kapsayıcı Yayalaştırma Sürecinde Laleli Tarihi Yarımada için hazırlanan, kullanıcı odaklı ve etkileşimli vizyon çerçevesinde, daha kapsayıcı yayalaşma sürecinin nasıl ilerleyeceği üzerine düşündük. Bunun kullanıcı odaklı ve daha etkileşimli olabilmesi için açık ve taktiksel bir çalışma modeli oluşturmak istedik. Buradaki stratejimiz geçici ve veri bazlı uygulamalar yaparak hem çalışmalara altlık oluşturmak hem de insanların bu sürece hazırlıklarını sağlamak. Kamusal alanların daha kapsayıcı olması, yayalaştırmak ve yayalaşma arasındaki alanı sağlayabilmenin ilk adımını attık” dedi.
Atölye çalışmaları ve Laleli’ye dair gözlemlere değinen İBB EuroVelo Koordinatörü, Yüksek Mimar, Tarihi Çevre Koruma Uzmanı Engin Aktürk, şöyle konuştu:
“Atölye 3 mahalleyi konu alıyor: Kemalpaşa Mahallesi, Mesihpaşa ve Mimar Kemalettin Mahallesi. Buranın yayalaştırılması ile beraber Ordu Caddesi’ne, baktığımızda aslında bugünkü atölye çalışmalarından bir tanesinin de konusu olan Yarımada’nın görünmeyen bir yüzünü fark ediyoruz. Kültürel bir mirasa sahip bir yer olmasına rağmen Yarımada çok da aklımıza gelen bir yer değil. Bugün burada biraz bunu anlatacağız. İnsanların burada nasıl vakit geçirdiğini, nereden nereye gittiğini ve nasıl ulaşımı sağladıklarını biz atölye boyunca anlamaya çalıştık. Gözlemlerimize göre burada çok fazla ticaret yapılıyor; özellikle tekstil ön plana çıkıyor ve bununla birlikte yük taşımacılığı da var. El arabası ile yük taşımanın ayrı bir sektöre dönüştüğünü gördük. İnsanlar eski alışkanlıklarına kaldırımları kullanarak devam ediyor; yolları boş görünce motorlar vızır vızır buradan geçmeye başlıyor. Bu tür bazı gözlemlerden yola çıkarak bir durum tespiti yapmaya ve sorunlara öneriler getirmeye başladık.”
Aktürk, Laleli’nin kozmopolit bir yer olduğunu ve alanda çok fazla göçmen, işçi ve öğrencilerin bulunduğunu belirterek burada bir alan çalışması yapmanın çok da kolay olmadığını ama ekiplerin bunun üstesinden geldiğinin altını çizdi.
Forum TABU ekibi üyeleri; İstanbul Ticaret Üniversitesi Mimarlık öğrencisi Doğukan Kurt, İstanbul Ticaret Üniversitesi Mimarlık öğrencisi Dila Karaş, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Simay Karadoğan‘ın “Her Yapı Bir ada, Her Ada Bir Hikaye, Her Hikaye Bir İnsan” isimli çalışması ile başladı. Laleli’nin tarihsel analizine baktıklarında çok katmanlı bir doku gördüklerini belirten grup katılımcıları, alanda kullanıcıların yapı / kullanım odaklı olarak hareket ettiklerini ve bunların iç içe geçemediği gerçeğinden yola çıkarak “Her Yapı Bir ada, Her Ada Bir Hikaye, Her Hikaye Bir İnsan” anlatısı ile çalışmalarını gerçekleştirdi. Ekip yapıların hikâyelerini, tarihleri ve güncel durumları ile birlikte ele aldı.
APPA ekibi üyeleri; Özyeğin Üniversitesi İletişim Tasarımı 4. sınıf öğrencisi Deniz Sema Mergen, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Kentsel Planlama Yüksek Lisans öğrencisi Dilara Karaman, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama 4. sınıf öğrencisi Melike Şengül alan incelemelerinin ardından, Laleli’yi aidiyet meselesi ile ele aldı. Laleli’de toplumsal ve mekân olarak ikiye bölen bir yapı gözlemleyen grup katılımcıları, göçmenler ve öğrencilere odaklanarak, Laleli’de hangi mekânları kullandıkları üzerine çalışma yaptı. Yapılan araştırmaya göre Ordu Caddesinde göçmenlerin daha çok güney bölgesini, öğrencilerin ise kuzey bölgesini kullandıkları tespit edildi. Ekip alandaki görüşmeler sonucunda, bu iki kullanıcı grubunun rotalarının Ordu Caddesi’ni böldüğünü, ortak kullanım yeri olarak sadece Tramvayın kaldığını keşfederek, bu durumu düğüm metaforuyla ele aldı.
SAMANYOLU ekibi; İstanbul Teknik Üniversitesi mezunu Ceren Balmumcu, Politecnico di Torino mezunu Pınar Melis Çetingöz ve Yeditepe Üniversitesi mezunu Şaziye Ceyhan, kültürel mirası odaklarına alarak Laleli Bölgesini inceledi. Ekip bu kapsamda, alandaki önemli yapıların Tarihi Yarımada ile ilişkisini araştırdı. İncelemeler sonucunda, yapı gruplarının bölgedeki birçok rotaya değmesine rağmen, gereken görünürlüğe sahip olmadığını tespit eden ekip, tematik rotaların çıkarılarak buraya bağlanmasını önerdi.
NEXUS ekibi; İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doktora öğrencisi Kübra Bıyuk Öksüz, Yıldız Teknik Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisi Buse Nur Gürsoy ve İstanbul Teknik Üniversitesi Siyaset Çalışmaları Yüksek Lisans bölümü mezunu Ahmet Bilal Kuru, Laleli’yi “mikromobilite” teması altında inceledi. Bu kapsamda ekip, alandaki mikromobilite araçlarını ve semtte yaygın olarak kullanılan el arabalarının kullanıcıları ile görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmeler sonucunda hangi aracın ne oranda ve hangi güzergahta ne amaçlarla kullanıldığı ortaya çıkarıldı. Elde edilen güzergah ve kullanım bilgisine göre ekip, görselleştirdikleri rotalarda bağlantı noktalarının bu araçlara göre yoğunluk haritalarını çıkardı. Skooter ve hamalları, Laleli, Yenikapı, Aksaray, Beyazıd, Eminönü, Fatih ve Çemberlitaş sarmalında, yoğunluk izleriyle haritalandırıldı.
Çalışma sonucunda esnafın güvenli yollar sağlanırsa, scooter veya bisiklet kullanımına olumlu yanaştıkları tespit edildi. Grup katılımcıları mikroölçekli araç kullanımını teşvik etmek için reklam kampanyaları ve katılımcı süreçlerin düzenlenmesi gibi birtakım önerilerde bulundu.
PATÎKA ekibi; Bilgi Üniversitesi Endüstriyel Tasarım 4. sınıf öğrencisi Gözde Önen, Yıldız Teknik Üniversitesi İletişim Tasarımı mezunu Mina Çelik, İstanbul Üniversitesi Mimarlık ve Yapılı Çevrenin Yenilenmesi Yüksek Lisans öğrencisi Muazzez Belkıs Goncaloğlu, Laleli’yi, semt kullanıcılarıyla yaptıkları görüşme verileri üzerinden kullanıcı gözü ile anlattı.
Alandaki kullanıcıların farklı rotalarına yönelik araştırma yapan ekip; öğrenci, esnaf ve çalışan olmak üzere üç kategoriye ayrılan personalar oluşturdu ve bu kişilerin kendi çerçevelerinden Laleli Bölgesini nasıl ve ne ile anlamlandırdıklarına dair düşünceler yansıttı.
MOTUS ekibi; İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Aleyna Gebiç, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü mezunu Kübra Türk ve İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü mezunu Sümeyye İşbilir, alanda uyguladıkları anket ile kişilerin geliş ve gidiş rotalarına odaklandı. Araştırma kapsamında yapılan görüşmelerle alanın düzenli kullanıcıları olan esnaf ve öğrenci profilleri üzerinde rotalar belirlendi. İki ana gruptan da kullanıcıların minimum düzeyde etkileşim ile hareket ettiği tespit edildi. Grup, çeşitli temalar altında istasyon etkinliklerine yer vererek, her iki grup arasında da etkileşimi artırmayı önerdi.
Atölye kapsamında gerçekleşen sergi çalışmalarını, daha yakından incelemek için 13 Mart Pazar gününe kadar Şişhane Metrosu içerisinde yer alan Zemin İstanbul ziyaret edilebilir. Atölye sürecine dair ayrıntılı bilgi için Zemin İstanbul, Ulaşım İstanbul, Şehrine Ses Ver, İBB Bisiklet sosyal medya sayfaları takip edilebilir.