PİLOT Galeri, 10 Eylül’den itibaren Ali Miharbi’nin “Serbestlik Dereceleri” isimli galerideki üçüncü solo sergisine ev sahipliği yapıyor. Sergi, insanın içinde var olduğu çevrenin fiziksel ve düşünsel hareket olanaklarını çeşitli yollardan sınayarak izleyicisine bu olanakların inceliklerini çeşitli araçlar ve mekâna özgü yerleştirmeler ile gözlemleme ve deneyimleme fırsatı sunuyor.
“Serbestlik Dereceleri”
Sergi
Sanatçı: Ali Miharbi
Tarih: 10 Eylül 2022 – 22 Ekim 2022
Yer: PİLOT Galeri, Sıraselviler, Beyoğlu / İstanbul
Kontrol teorisinde sıklıkla kullanılan “serbestlik dereceleri” terimi, bir sistemin parçalarının hareket çeşitliliğini ifade ediyor. Daniel Dennett, insanı da bir sistem olarak alır ve terimi insan özgürlüğü bağlamında inceler; insanın fiziksel ve düşünsel özgürlük seviyesi ile verebileceği kararların sınırlılığı arasında bir karşılaştırma yapıyor. Bir noktada, kişinin fiziksel hareket alanı kısıtlı olduğu halde düşünsel potansiyelinin ne kadar geniş olduğunu vurguluyor. Ali Miharbi’nin “Serbestlik Dereceleri” sergisi, tam olarak bu iki paralel çizgi arasındaki alanı ifade ediyor.
Miharbi‘nin “Geçişli Fiiller” ve “Çok Güzel” eserlerine, Ortaçağ’da büyüsel düşünce biçimi ile mantıksal olasılıkları bir araya getirmiş olan ve günümüzün bakışıyla ön bilgisayar sistemleri olarak kabul edilen kodlanmış tekerlek mekanizmaları ilham kaynağı oluyor. Çeşitli durumları ve olayları rastgele karıştıran bu mekanizmalar, aynı zamanda modernite öncesinde kehanet araçları olarak da kullanılıyor. Bu tarihsel arka plandan yola çıkan Miharbi, bilim öncesi düşünceyi besleyen bu araçların, o zamanlar kullanıldığı haliyle geleceği tahmin etmek veya mutlak bir gerçekliği ortaya çıkarmak yerine, insanın önündeki seçeneklere ve aksi takdirde fark edilmeyecek alternatif rotalara yönelik farkındalık yaratmaya yardımcı olabileceğini iddia ediyor. Sergi, izleyiciye etkileşimli eserler aracılığıyla kendilerinin farkında olmadıkları potansiyelleri hakkında bilgi edinebileceği bir kaynak sunuyor.
Sanatçının sergi için mekâna özel bir yerleştirme olarak ürettiği “Tesla Vanası”, galeri alanının mimarisine müdahale ederek, ziyaretçileri hareket eden, duran ve yön değiştiren akışkan parçacıklar olarak hayal ediyor. Mekândaki izleyicilerin hareketini sınırlayan yapısı nedeniyle izleyici normalde tercih etmeyeceği şekillerde hareket etmeye zorlayarak ve bir noktada izleyicinin kendi “serbestlik derecesini” sorgulatıyor.
Miharbi‘nin “Su Hattı”, insanlığa yönelik ekolojik tehditlerden ve dünya ile insan arasındaki ilişkideki en büyük çevresel tehlikelerden biri olan “deniz seviyesindeki yükselmeyi” akla getiriyor. PİLOT Galeri‘nin duvarı, dikkatli hesaplamalarla bulunduğu coğrafi konumun deniz seviyesine yakınlığına göre işaretleniyor. Olası bir felaket senaryosunda bu işin karşısındaki izleyicinin, galeri alanının ve İstanbul’un içinde bulunabileceği durum ise izleyicinin hayaline bırakılıyor.
Sanatçının “Duygu Uzayı Rotaları” isimli işi, sadece makine ya da algoritma tarafından yapılmayan, makine yeteneklerinden yararlanarak anlamlı bir sonuç üretebilen ve insanlar ve makinelerin iş birliği yaptığında ortaya çıkabilen bir çalışma örneği olarak izleyicinin karşısına çıkıyor. Miharbi, modern psiko – dilbilimsel deneylere dayanarak 3 boyutlu kavramsal bir uzayda binlerce rastgele rota içinde düzenli aralıklarla durma noktalarını (ve o noktaya en yakın üç kelimeyi) işaretlemek için bir bilgisayar programı kullanarak döngüsel yolculuklar üretiyor. Kelimelerin çağrışımlarına göre ilişkilendirilmiş iki veya üç boyutlu baskılar, sünger parçaları, asansör ağırlıkları ve bitki çayları gibi çeşitli nesneler, özellikle işi deneyimleyen herkesin yola çıkılan kavramsal yolculuk ile bağlantı kurabilmeleri için olabildiğince bağlamsız nesneler olarak yerleştirmede yerlerini alıyor.
Ali Miharbi’nin PİLOT Galeri’deki üçüncü solo sergisi “Serbestlik Dereceleri”, 22 Ekim’e kadar PİLOT Galeri’nin Sıraselviler mekânında görülebilir. Ayrıntılı bilgi için PİLOT Galeri web sitesi ve sosyal medya hesapları (Instagram, Facebook, Twitter) takip edilebilir.