Arredamento Mimarlık dergisi, Mayıs ayı itibarıyla belirsiz bir süreliğine yayına ara veriyor. Şubat 1989’da Boyut Yayın Grubu bünyesinde başlayan yayın hayatını, 2016-2025 yılları arasında Binat Mimarlık Medya Grubu çatısı altında sürdüren derginin bu moladan önce yayınlanan son sayısının “Öngörünüm”ünde bu kararın gerekçelerini Uğur Tanyeli yazdı:
“Arredamento Şubat 1989’da yayınlanmaya başladı. Demek ki, 36 yılı aşkın süredir yayın hayatında. O zaman ‘Arredamento Dekorasyon’ adını taşıyordu. Bülent Özükan, Ömer Madra, Enis Batur ve Bülent Erkmen’in fikri olarak doğdu. Başlangıçta Türkiye’de bir tasarım ve mimarlık dergisi için yeni bir zeminin mevcut olduğu saptamasından hareket edildi. Gerçekten de ortam böyle bir yayın için hazır olduğu izlenimini veriyordu. Özellikle 1980 darbesi sonrasında ülke pek çok alanda olduğu gibi tasarım ve mimarlık bağlamında da suskun hale gelmişti, yeni yeni açılıyordu. Yine de fikir babaları elde yeterli yayın malzemesi bulunduğundan kuşku duydular. O nedenle, dergi için bir İtalyan bağlantısının gerekli olduğu inancıyla yola çıkıldı: Bir İtalyan iç mekan tasarımı dergisi olan ve yayın alanını daha onyıllar önce terk etmiş bulunan Arredamento ile işbirliği kurmanın gerekeceğini varsaydılar. Yanılmışlardı. Daha ilk sayıda bile ülkedeki birikim ve imkanların böyle bir dergi için hazır olduğu görülecekti. Dolayısıyla, bir daha o dış desteğin adı bile anılmayacak ve dergi kendi özgül yolunda kolayca ilerleyebilecekti. İçeriğinde bir daha o İtalyan yayınından herhangi bir alıntı bile yer almayacak, ama ‘Arredamento’ adı dergiye yapışıp kalacaktı. Bir markaya dönüşmüştü. Özgün anlamından soyutlanmış bir başlık olarak bugüne dek yaşamını sürdürdü. Süreli yayınlar kendi özgül tarihsel süreçlerini yaşarlar; yaşamaksa ortamdaki değişimlerle birlikte sürekli yeni koşullara uyarlanmak demektir. Bunun başarıldığı ileri sürülebilir.
Ben Arredamento ile Eylül 1989’dan başlayarak 8. sayıda ilişkili oldum. Önce mimarlık ve tasarım danışma kurulunda konumlandım. Nisan 1990’daysa adım künyede artık yayın koordinatörü olarak tanımlanmıştı. O zamanlar böyle bir görev tanımı galiba hiçbir dergide yoktu. Özükan’ın benim için icat ettiğini hatırlıyorum. Bugün de olduğu gibi üniversitede kadrolu çalışıyordum. Yayın yönetmeni olmam mümkün değildi. Dahası, dergicilik benim asıl işim de değildi. Hatta itiraf ediyorum: Dergicilik umurumda da değildi. Büyük konuşmuşum. O gün bugündür en fazla önemsediğim iki işten, akademisyenlik ve dergicilikten biri olacaktı. Dolayısıyla, yönetim görevini başka bir süreli yayına transfer olup kısa süre dergiden ayrılan Ömer Madra sürdürdü. Birkaç ay sonra geri döndü ve dergiyi Mayıs 1994’e kadar o yönetti. O zaman Arredamento ‘benim elimde kaldı’ diyebilirim. Dergi, Mart 1998 tarihli 100+1. sayıda adını ‘Arredamento Dekorasyon’dan ‘Arredamento Mimarlık’a dönüştürdü. Sadece olması gereken gerçekleşti. Çünkü aslında ilk sayılarından başlayarak popüler bir iç mekan tasarımı yayını değildi; en geniş anlamıyla bir tasarım ve mimarlık dergisiydi. Bugüne kadar da öyle kalacaktı. Yayıncılık sorumluluğu Boyut Yayın Grubu’ndan Binat İletişim & Danışmanlık’a transfer oluşundan beri de hala o çizgisini sürdürdüğü söylenebilir. Bu 36 yıl boyunca büyük küçük sayısız bunalımı atlattı, ancak kurumsallaşmayı ve yaşamayı becerdi.
Arredamento neyi başardı? Öncelikle, mimarlığı sadece bir mesleki pratik olmanın ötesinde, genişletilmiş bir düşünsel zeminde ele almayı ve hepsinden önemlisi tartışmayı başardı. Bu genişletmeyi hem ulusal sınırları çok aşan uluslarüstü bir bilgi alanına katılma anlamında, hem de teorik bir yönelime ağırlık vererek yapmaya çalıştı. Ülkenin özgül güncel meseleleriyle sınırlı kalmayan bir tasarım ve mimarlık mecrası olmaya çabaladı. Mimarlık daha 16. yüzyıldan başlayıp 18. yüzyıldan bu yana tırmanarak uluslarüstü bir pratik ve bilgi alanı haline geliyor. Arredamento bu değişim sürecine katılmayı öngördü. Bu, hala göründüğünden daha zor bir iştir.
Derginin başka bir başarısı, mimarlığın sadece “mimarlık ürünü” diye nitelenen inşai somutlaşmalarıyla sınırlı saymayıp ardlarındaki düşünselliği de, mimarları da görmeyi denemesidir. Mimarları ve mimarlığı ülkenin ve hatta iktidarın ve hatta politikanın elindeki kalemler gibi düşünmeye alışık bir topluma mimarlığın özerk bir toplumsal sistem olduğunu göstermeye çalıştı. Benzer biçimde ülkede yapılan mimarlığı ilginç bir biçimde küçümseme, başarılı saymama eğilimli bir ortama başarı öyküleri sunmaya girişti. Özgüven geliştirmenin mümkün olduğunu, ülkenin dünyaya söyleyecek sözleri bulunduğunu anlattı. Üstelik dar bir kadro dergisi olmak yerine, çok geniş bir yazı ve tasarım üreticileri grubuna kapılarını açık tutmaya uğraştı. Bunları bugüne dek yapılan Arredamento’yu historiyografik anlamda irdeleme merkezli akademik çalışmalarda ele alanlar da oldu. Gelecekte de bu etkinlikler herhalde sürecektir.
Özellikle vurgulanması gereken şu: Arredamento’nun kimliğine ve misyonuna ilişkin sorunları ve açmazları hiç olmadı. Yaygın bir toplumsal ve mesleki kabul gördüğü de iddia edilebilir. Ne var ki, bugün ekonomik koşullar yeni bir engelleyici etmen haline gelmiş bulunuyor. Herkesin muhtemelen bildiği gibi, basım işlemleri ve kağıt fiyatları olağanüstü arttı. Bir ay sonrasını bile öngörme, ona göre hesap yapabilme şansı kalmadı. Dağıtım sorunlarıysa daha ilk yayım döneminden başlayarak hep sorun olmuştu, ama artık katlanılamaz noktaya geldi. Bunun anlamı, dergiyi sürdürmenin ekonomik açıdan artık imkansız oluşudur. Devam edebilmek için kurumsal bir destek bulunmadıkça, dergi bugün ‘kendi yağıyla kavrulabilir’ halde değil. Dolayısıyla, Arredamento Mimarlık’ın yayımına bir ‘mola vermek’ zorunlulaşmış gözüküyor. Amaç kuşkusuz onu kapatıp unutuluşa terk etmek değil. Umudumuz o ki, mimarlık kültürü ve düşüncesi alanındaki bu kaybın farkına varanlar olacak ve dergi yoluna kaldığı yerden devam edebilecektir. O nedenle bu bir son sayı değil, kısa olacağı umulan bir mola.“
Arredamento Mimarlık’ın eski sayılarını rob389.com, shopier.com/binat, kirmizikedi.com, yemkitabevi.com adreslerinden ve YEM Kitabevi Kadıköy şubesinden satın alabilirsiniz. Derginin 2017-2025 yıllarına ait sayılarına ise PressReader uygulaması üzerinden ulaşabilirsiniz.
Arredamento Mimarlık’ı Facebook, X, Instagram, LinkedIn hesaplarından takip edebilirsiniz.