Lesley Lokko küratörlüğünde “Geleceğin Laboratuvarı” ana başlığı ve iki yan tema “dekarbonizasyon” ve “dekolonizasyon” üzerine düşünceler üreten Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 20 Mayıs Cumartesi günü açıldı. Türkiye’den bir grup sanatçı, mimar ve basın mensubu serginin ön izleme günlerine katılarak ülke pavyonlarını, ana sergiyi ve şehre yayılan paralel etkinlikleri yakından takip etme fırsatı buldu. “bi-özet soruyor” bölümünde sergiyi ziyaret eden isimler sorularımıza yanıt vererek izlenimlerini paylaşıyor.
Ebru Tabak yanıtladı:
Bu yılın temasını ve ana sergiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
“Geleceğin Laboratuvarı” temasının ilk bakışta heyecan verici imâsının, sergiyi gördükten sonra sönümlendiği hissiyle baş başa kalınca şunları düşündüm:
Lesley Lokko küratörlüğünde “Afrika” da hâkim temalardan biri hâline gelmiş. Böylelikle ortaya çıkan örtük bir günah çıkarma beklentisiyle pek de yüzleşemeyen Batı bu bienalde, kendi oluş ve köklerine acemice göz atıyor. Buradan sonuçlar, çözüm odaklı sentezler çıkarma çabalarının bazıları rasyonel ve derli toplu ama çoğu isabetsiz ve geneli lafını tam toparlayamamış, neredeyse romantize edilmiş bir izlenim bırakıyor.
Derlemeler, analizler ve saptamaların ifade biçimlerinin mimariden çok sanatsal olduğu söylenebilir. Bu çalışmaların mimari üretime nasıl dönüştürülebileceğinin somut göstergeleri çok az.
Katılımın çoğunu oluşturan Afrika’nın sunumları ise Batı’ya göre daha somut, daha yerel pratikleri öne çıkaran işler ancak küresel söylemde zaten yeri olmayan bir kıtanın bu bastırılmışlığından beklenebileceği üzere, “yeni söz” üretimi görülemiyor; manevi düzeyde izlenceler oluşturulmuş.
Bu iki bambaşka dünyanın Lokko küratörlüğünde ve çok genç katılımcılarla bir araya gelmesinin potansiyel sonuçlarından biri de olabilir bu yolsuz-yönsüz durum. Ya da değişmekte olan sermaye yapısı ve teknolojinin yönlendirdiği ve gittikçe kalabalıklaşan, felaketlere gebe yerkürede, çoktan varılmış olması gereken bir farkındalık düzlemine daha yeni adım atılıyorken, mimarlık kültürünün bu hareketin neresinde ve nasıl yer alacağının anksiyetik tezahürleri olarak da yorumlanabilir.
Nihai olarak bu bienal mimarlık kültürü ve mesleğinin dünyanın büyük meselelerine tek başına çözüm üretemeyeceğinin saf göstergelerinden biri olarak da düşünülebilir.
Ana sergi kapsamında dikkatinizi çeken işlerden (en fazla 3 iş) bahseder misiniz?
Co-living Courtyard | Zao/Standardarchitecture | Çin: Birlikte yaşam ve birlikte düşün mek üzerine çeşitlemeleriyle…
The Nebelivka Hypothesis | David Wengrow and Eyal Weizman with Forensic Architecture| İngiltere: Projelerinde, Ukrayna’da MÖ 6000’lere uzanan, merkezleri olmayan, sadece bir meydan çevresinde konumlanmış çok sayıda konuttan oluşan, tapınak-saray-idari yapılar-lahitler vb. hiçbir merkezi idare/yönetim ve hiyerarşiye gönderme yapan bulgu içermeyen yerleşimler ve düşündürdükleriyle…
Ülke pavyonları “Geleceğin Laboratuvarı” teması veya “dekarbonizasyon” ve “dekolonizasyon” alt temaları ile nasıl bir ilişki kuruyor?
Alt temaların varlığına ilişkin bir izlenimim oluşamadı.
Sizce bu yılın öne çıkan ülke pavyonları hangileri?
Türkiye, mevcut yapı stoğunun değerlendirilmesi üzerine gerçek ve somut öneriler oluşturmasıyla…
Danimarka, insan bazlı çevresel yıkımlara, tabiat bazlı ve sistematik çözümler sunmasıyla…
Yunanistan, coğrafi oluşumunun su kitleleriyle olan organize ilişkisi üzerinden ana ve yan temalarla kurduğu bağı ve anlatımıyla…
Almanya, ana tema, yan temalar ve mimarlık ile ilişkisini sorgulatırken, eforu ile şaşırtmasıyla…
Venedik – Venetie MML, kentin gelecek projelerinin kenti nasıl şekillendireceğine ilişkin öngörüleriyle…
Paralel etkinlikleri gezme fırsatınız oldu mu? Bu etkinlikler arasında ilginizi çeken, başarılı bulduğunuz işler var mı?
Göremedim.
Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi izlenimlerinizi 3 kelime ile özetlemenizi istesek bu kelimeler neler olur?
Dağınık, Çekinik, Merhametli.
Bahsi Geçen Sergiler
- Biennale Architettura 2023
DANGEROUS LIAISONS – ARSENALE
ZAO / STANDARDARCHITECTURE
“Co-Living Courtyard 共生院” - Biennale Architettura 2023
DANGEROUS LIAISONS – ARSENALE
DAVID WENGROW AND EYAL WEIZMAN WITH FORENSIC ARCHITECTURE AND NEBELIVKA PROJECT
“The Nebelivka Hypothesis”
Bahsi Geçen Ülke Pavyonları
- Almanya
“Open for Maintenance – Wegen Umbau geöffnet” - Danimarka
“Coastal Imaginaries” - Türkiye
“Ghost Stories: Carrier Bag Theory of Architecture” - Venedik
“The Great View. The work explained” - Yunanistan
“Bodies of water”