Dünyanın en önemli mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali 18. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 20 Mayıs Cumartesi kapılarını açmaya hazırlanıyor. Bienalin ana mekânlarından Arsenale’de yer alan Türkiye Pavyonu’nda, küratörler Sevince Bayrak ve Oral Göktaş’ın Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi adlı projesi sergilenecek.
Odağına mevcut olanı anlamayı ve dönüştürmeyi alan Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi, terk edilmiş binaları yıkmak ya da kaderine terk etmek yerine, onların hikâyelerini dinlemeyi ve anlamayı öneriyor. Yapılan bir açık çağrıyla Türkiye genelinden çok sayıda âtıl kalmış bina belgelenerek kolektif bir arşiv oluşturuldu. Küratörler bu yapıları Lesley Lokko’nun bienal için önerdiği tema olan “geleceğin laboratuvarı” ile ilişkilendiriyor ve mimarlık dünyasındaki köklü değişimler, yapay zekâ, robotlar gibi yeni teknolojilerin de yardımıyla nasıl dönüştürebileceğimize dair araştırmaları pavyonda sergiliyor, umut dolu öneriler getiriyor.
Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi
Küratörler sergiyi hazırlarken, Elizabeth Fisher’ın Evrimin Çuval Teorisi ile bu kuramı edebiyata uyarlayan Ursula K. Le Guin’in Kurgunun Çuval Teorisi metinlerinden ilham aldı.
Fisher, insanlara ait ilk kültürel aracın, sanılanın aksine, sivri ve keskin av araçları yerine içinde sebzelerin taşındığı bir çuval olabileceğini iddia ediyor. Le Guin, Fisher’ın bu düşüncesini kurmacaya uyarlayarak, kahraman olmayan sıradan karakterlerin, hayatı bütün iniş çıkışlarıyla yaşadığı sürükleyici hikâyeler anlatmayı başarıyor.
Türkiye için çok kritik bir dönemde gerçekleştirilen Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi, Le Guin’in kurgusunun mimarlıktaki izlerini sürüyor ve kahraman yapıların başarı öyküleri yerine terk edilmiş̧ yapıların hikâyelerini dinlemeyi ve anlamayı öneriyor.
Bulut ve Tezgâh
Sergi tasarımı iki ana bölümden oluşuyor: Bulut ve Tezgâh. Bulut, Aralık 2022’de yapılan açık çağrıyla toplanan, Türkiye’nin farklı şehirlerinden kullanılmayan gökdelenler, oteller, okullar, hastaneler, restoranlar ve sosyal tesislerden oluşan Hayalet Hikâyeleri seçkisini içeriyor.
Tezgâh ise küratörlerin hazırladığı Mimarlığın Çuval Teorisi için Bir Manifesto’nun on beş maddesine referans veren on beş masadan oluşuyor. Tezgâh’ta, var olan yapıların nasıl dönüştürülebileceğine dair sorular, teoriler, çelişkiler, araç gereçler, yöntemler ve hayaller sergileniyor.
Kitap
Projeye Sevince Bayrak ve Oral Göktaş tarafından hazırlanan bir kitap da eşlik ediyor. Açık çağrı ile toplanan hayalet hikâyelerinden örnekleri, sergi tasarımını ve Sevince Bayrak’ın manifesto maddelerinden yola çıkarak yazdığı metni de içeren kitabın İngilizce cildi Venedik Mimarlık Bienali’nin mağazalarından, ListLab yayınlarından ve ListLab’in anlaşmalı tedarikçilerinden edinilebilecek.
Kitabın Türkçesi ise Yem Kitabevi başta olmak üzere seçili kitabevlerinden alınabilecek. Her iki kitap da ayrıca, İKSV’nin çevrim içi mağazası magaza.iksv.org’da satışa sunulacak. Kitabın tasarımı, projenin grafik tasarımından da sorumlu olan Esen Karol’a ait.
Türkiye Pavyonu Künyesi
Küratörler: Sevince Bayrak, Oral Göktaş
Proje Ekibi: Aysima Akın, Kevser Reyyan Doğan, Merve Akdoğan
Araştırma Ekibi: Doğu Tonkur, Taylan Tosun
Araştırma Asistanları: Berke Şevketoğlu, Hatice Bahar Çoklar, Duygu Saygı
Sergi Tasarımı: SO? Mimarlık ve Fikriyat
Grafik Tasarım: Esen Karol
Yazılımcı: Özhan Binici
Türkiye Pavyonu Seçici Kurulu’nda Aslı Çiçek, Prof. Dr. Ayşen Savaş, Neyran Turan, Han Tümertekin ve Ertuğ Uçar yer alıyor. İKSV’nin koordinasyonunda düzenlenen Türkiye Pavyonu, T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla, Schüco Türkiye ve VitrA eş sponsorluğunda gerçekleştiriliyor. Türk Hava Yolları, havayolu partneri olarak destek veriyor. Sergi 26 Kasım’a kadar açık kalacak.
Mimarlığın Çuval Teorisi için manifesto metnine buradan ulaşılabilir.
Ayrıntılı bilgi: www.iksv.org/tr/projeler/hayalet-hik-yeleri-mimarligin-cuval-teorisi
Venedik Bienali Uluslararası Mimarlık Sergisi‘nin bi_özet‘te yayınlanan önceki haberleri için: