TMB: “Seçimler bitti, yeni gündemler oluştu ancak ekonomi hâlâ gündem dışı”

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) 2015 yılı ikinci çeyrek analizini açıkladı. “Seçimler Bitti, Yeni Gündemler Oluştu, ancak Ekonomi hâlâ “Gündem Dışı” başlıklı raporda, “Jeopolitik riskler ve bölgedeki siyasi istikrarsızlığın yanında, seçim ve siyasetin gölgesi altında bulunan Türkiye’nin kırılgan ekonomik büyümesini olumsuz yönde etkilemeye devam edeceği öngörülmektedir” değerlendirmesi yapıldı.

“Belirsizliğin hızla ve uzlaşmayla aşılması, Türkiye ekonomisinin yeni büyüme-üretim-finansman modelinin oluşturulması, ileriye dönük tutarlı ve gerçekçi bir vizyonun, yepyeni bir hikayenin kurgulanması ve hareket planının oluşturulması hayati önem taşımaktadır” denildi.

Türkiye Müteahhitler Birliği, iş dünyası ve ekonomi çevreleri tarafından merakla beklenen 3 aylık İnşaat Sektörü Analizi’ni yayımladı. “Seçimler Bitti, Yeni Gündemler Oluştu, ancak Ekonomi hâlâ “Gündem Dışı” başlıklı analizde 2015’in ikinci çeyreğindeki göstergeler ile önümüzdeki döneme ilişkin veriler değerlendirildi.

Analizde, İran ile sürdürülen nükleer müzakerelerde anlaşma sağlanması, Çin’deki yavaşlama sürecinin küresel ekonomiye negatif etkileri, petrolün başı çektiği emtia fiyatlarındaki oransız gerileme, küresel görünüme ilişkin öncelikli diğer gündem maddeleri olduğu belirtildi. Raporda, “2015 ilk yarıyıl sonu itibariyle, küresel ekonomide toparlanma işaretleri görülmekle birlikte kalıcı denge sağlanamamakta, ülkeler ve bölgeler arasında ekonomik büyüme yönünden farklılaşma devam etmektedir” denildi.

İnşaat Sektörü Analizi’nde öne çıkan bazı değerlendirmeler şöyle:

Türkmenistan ilk sırada

Türkiye, 2015 yılının ilk 6 ayında yurtdışında 8.2 milyar ABD Doları değerinde 69 yeni proje üstlenmiştir. İlk 5 ülke sırasıyla Türkmenistan (yüzde 31.6), Cezayir (yüzde 25.3), Rusya Federasyonu (yüzde 21.9), Suudi Arabistan (yüzde 8.5) ve Azerbaycan (yüzde 4.9) olmuştur. 1972’den 2015 Haziran sonuna kadar 104 ülkede üstlenilen 8 bin 606 projenin toplam bedeli 312 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır.

İran’da siyasi gelişmeler belirleyici olacak

İran’da beklenen altyapı seferberliğinin yurtdışı müteahhitlik hizmetleri açısından geniş bir pazar yaratacağı, ancak inşaat sektöründeki canlanmadan esas faydayı ülkede halen faal olan Çin ve Rus taahhüt firmalarının sağlaması beklenmektedir. İran’daki olumlu seyrin Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde son derece güçlü referansları olan Türk müteahhitleri için de fırsatlar yaratabileceği düşünülmekle birlikte, bu konuda İran ve Türkiye arasındaki siyasi gelişmelerin belirleyici olacağı tahmin edilmektedir.

Belirsizlik endişe yaratıyor

Yurtiçinde biriken yapısal sorunlara seçim sonrası artan politik belirsizlikler eklenmiş, belirsizliğin arttığı ve güvenin azaldığı bu ortamda Türkiye’ye ilişkin riskler önemli oranda yükselmiştir. Nitekim, 2014 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4.9, 2014 yılının tamamında yüzde 2.9 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi, 2015 yılının ilk çeyreğinde yüzde 2.3 büyüme göstermiştir. Ekonominin genel gidişatı açısından lokomotif bir sektör konumunda olan, ancak 2013 yılının üçüncü çeyreğinden bu yana ivme kaybeden inşaat sektörü, 2014 yılının son çeyreğinde yüzde 2.03, 2015 yılının ilk çeyreğinde yüzde 3.51 oranında küçülmüştür.

Olumlu senaryo bile zorlu

Jeopolitik riskler ve bölgemizdeki siyasi istikrarsızlığın, olumsuz küresel koşullar yanında yurtiçinde de kapsamlı bir belirsizlik içinde bulunan Türkiye’nin kırılgan ekonomik büyümesini olumsuz yönde etkilemeye devam edeceği öngörülmektedir. Politik istikrarın sağlanıp FED’in para politikasını kademeli ve sınırlı sıkılaştırdığı olumlu senaryoda bile, Türkiye ekonomisini zorlu bir süreç beklediği dile getirilmektedir.

Güveni tesis edecek bir plan bekleniyor

Önümüzdeki dönemde kalıcı bir hükümet kurulamayacağı ve FED’in faiz artıracağı döneme tümüyle hazırlıksız ve hükümetsiz girilebileceği endişesi iş dünyasını ve piyasa oyuncularını korkutmaktadır. Finans piyasalarının güvenini tesis edecek bir ekonomi yönetimi ve gerçekleşmesi planlanan yapısal reformlara ilişkin yol planı tüm finansal aktörler tarafından beklenmektedir.

Yapısal düzenleme gündeme getirilmeli

Mucizeler ile değil gerçekler ile kurgulanan ekonomik döngü içinde, belirsizliğin hızla ve uzlaşmayla aşılması, Türkiye ekonomisinin yeni büyüme-üretim-finansman modelinin oluşturulması, ileriye dönük tutarlı ve gerçekçi bir vizyonun, yepyeni bir hikayenin kurgulanması ve hareket planının oluşturulması hayati önem taşımaktadır. Ekonomik açıdan kayıp sayılan 2015 yılının hiç olmazsa son çeyreğinde ekonomide yapısal düzenlemelerin gündeme getirilip yeni hükümet tarafından 2016 başında devreye sokulması gerekmektedir.

Sektörel performans genel ekonominin altında

İnşaat sektöründe üretim 2014 yılının ikinci yarısından itibaren ekonomideki yavaşlama paralelinde önemli ölçüde hız kesmiştir. 2014 yılında GSYH’da yüzde 2.9’a gerileyen büyüme, sektörde de yüzde 2.2 olarak kaydedilmiştir. Sektör daralma eğilimini 2015 yılının ilk çeyreğinde de sürdürmüş ve yüzde 3.51 küçülme oranı ile toplam GSYH oluşumuna negatif yönde 0,2 puan etkide bulunmuştur. Ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve inşaat yatırımlarındaki gerileme ile yakından ilişkili olan bu tablo; sektörün ekonomideki gelişmelere çarpan etkisiyle tepki veren yapısal özelliği nedeniyle sürpriz olmamıştır.

Potansiyel pazarlar

2015’te sektörün iş hacminin, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki sorunların yanı sıra Rusya ekonomisi kaynaklı risklerin etkisi altında kalmayı sürdüreceği değerlendirilmektedir. Toplam iş hacminin yaklaşık yüzde 35’ini oluşturan Libya-Irak-Rusya pazarlarından doğacak kaybı dengeleyebilecek yeni fırsatlar için, Sahra-altı Afrika ve Güney Amerikaülkelerindeki potansiyel yatırımlar takip edilmektedir.