İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), programı yenilenen “İnşaat Yönetiminde Bilişim” proje yönetimi yüksek lisans programı ile inşaat sektöründe önemli bir ihtiyacın karşılanmasını amaçlıyor. 15 senedir devam etmekte olan program, öğrencilerin ve diğer sektör çalışanlarının ihtiyaçları doğrultusunda yenilendi ve temel proje yönetimi konu başlıklarının yanı sıra, dünyada son dönemde öne çıkan yapı bilgi modellemesi (BIM), sürdürülebilir yapım ve sözleşme yönetimi konularına ağırlık verdi. Program, Türkiye’de bu alandaki öncü konumunu pekiştiriyor.
Yapı Bilgi Modellemesi (İngilizce adıyla Building Information Modelling – BIM), inşaat sektörünü kökten değiştiren bir kavram. Ancak dünyada yaklaşık on yıllık geçmişe sahip bu kavramın yeteri kadar bilindiğini söylemek mümkün değil. Bu nedenle sektörde BIM uygulamalarını kullanan yeterli sayıda ve nitelikli çalışan bulunduğunu da söylemek zor. Programda yer alan BIM dersi sayesinde öğrenciler BIM konusunda temel bilgilere sahip olacak, örnek bir proje üzerinden BIM uygulamasının nasıl gerçekleştirildiğini öğrenecek ve kendi seçtikleri bir proje ile BIM uygulamasını gerçekleştirebilecekler.
Sürdürülebilir yapım ise inşaat sektörünü günümüzün ekonomik, soysal ve çevresel gereksinimleri ile bağdaştırarak, tasarım ve yapım anlayışımıza önemli yenilikler getiriyor. Başta enerji olmak üzere kaynakların verimli kullanılması, atık üretiminin azaltılması ve çevre standartlarına uyum sağlanması ile yüklenici firmalar uluslararası pazarda rekabet avantajı sağlayabiliyor, kar paylarını arttırabiliyor, itibarlarını ve pazar değerlerini yükseltebiliyor. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği gibi yerel mevzuatın getirdiği zorunlu uygulamalar da düşünüldüğünde sektörde giderek önem kazanacak bu konu, IYB programında ulusal, uluslararası standartlar ve yüklenici firmalar ile şantiyelerinin yönetimi bağlamında örnek projeler ile işleniyor.
Diğer taraftan inşaat sözleşmeleri ve hak taleplerinin yönetimi, her dönem yüklenici firmalar için en kritik konuların başında geliyor. Türk yükleniciler, önemli pazar payına sahip oldukları başta Ortadoğu olmak üzere yurtdışındaki projelerde ve yabancı finansman ile gerçekleştirilen Türkiye’deki büyük yatırım projelerinde kullanılmakta olan FIDIC vb. uluslararası standart inşaat sözleşmeleri ve içerdikleri prosedürleri iyi bilen sözleşme ve hak talebi mühendislerini istihdam etmeye hazır olduklarını çeşitli toplantılarda dile getiriyorlar. Firmalarımızın sahada kazandıkları başarıları sözleşmesel haklarını doğru zamanda doğru şekilde talep ederek masada da pekiştirmeleri için gerekli tüm bilgi ve beceriye sahip profesyonelleri yetiştirmeyi amaçlayan IYB programı, bu alanda sözleşme yönetimi, hak talebi yönetimi, süre uzatımı, tazminat talepleri ve uyuşmazlık çözümü gibi konularda dersler içeriyor.
IYB programı, katılımcılarına program kapsamında yer verdiği tüm bu yenilikçi konuların bütünleştirildiği bir bakış açısı sunmayı, yalnızca teorik bilgi vermek yerine profesyonel hayatlarında iş süreçlerine doğrudan değer katacak pratik yaklaşımlar da kazandırmayı hedefliyor. Bu kapsamda, örneğin, BIM kullanılan projelerin sözleşme yönetiminde ne tür farklılıklar olduğu, sürdürülebilir yapımda BIM’in kullanım alanları gibi disiplinlerarası konular da programda geniş yer buluyor. Son olarak, isteyen öğrenciler bitirme tezini belirtilen konularla ile ilgili yaparak bilgi dağarcıklarını genişletebilir ve detaylı bir uygulama da gerçekleştirebilirler.
Yüksak lisans programının ana hedef kitlesi inşaat sektöründe çalışan profesyonel mimar ve mühendisler. Bunun yanı sıra bu konuda kendilerini geliştirmek ve sektöre bir adım önde başlamak isteyen yeni mezunların da katılması bekleniyor. Uluslararası projelerde çalışmak isteyenlerin terminolojiye ve ifade biçimlerine hakim olmalarını sağlamak için eğitim İngilizce olarak sürdürülüyor.
BIM Eğitimi Neden Önemli?
Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) binayı henüz sahada fiili olarak yapmadan sanal olarak inşa etmeyi ve karşılaşılabilecek her türlü problemi (farklı elemanların çakışması, işin zamanında yetişmemesi, olabilecek iş kazaları gibi) sanal model üzerinde çözmeyi amaçlıyor. Benzer yaklaşımlar, seri üretim yapan diğer sektörlerde görülebilir, ancak inşaat sektöründe binanın tam teşekküllü bir prototipini yapmak BIM öncesinde mümkün değildi. Bu da inşaatın maliyetinin artmasına, süresinin uzamasına, kalitesinin düşük olmasına ve iş kazaları gibi temel problemlere sebep olmaktaydı. BIM yaklaşımı ile bugün bu sorunların büyük oranda üstesinden gelinmesi mümkün oluyor.
Türkiye’de Bir İlk
Türkiye’de BIM, sürdürülebilir yapım ve sözleşme yönetimi kavramlarını birleştirip birbiri ile etkileşimini açıklayan sektör çalışanlarına yönelik bir yüksek lisans programı yok. Program Koordinatörü Dr. Tolga İlter programın detaylarını şu şekilde özetliyor: “Bu programın farkı, temel proje yönetimi eğitiminin yanı sıra uluslararası inşaat piyasasının önemli projelerinde öne çıkan üç ana başlığa odaklanması: BIM, sürdürülebilir yapım ve sözleşme yönetimi. Bu sayede, programa katılanlar uluslararası projelerde kendilerine çok daha kolay pozisyon bulabilecekler.”