TMMOB Mimarlar Odası Kahramanmaraş Şubesi tarafından hazırlanan, depremin ardından görüş, değerlendirme ve önerilerin yer aldığı “6 Şubat 2023 Büyük Maraş Depreminin Ardından Kayıp, Yıkıntı ve Umut Üzerine” başlıklı rapor yayımlandı:
6 Şubat 2023 saat 04.17’de 7,7 büyüklüğünde merkez üssü Kahramanmaraş-Pazarcık olan ve aynı gün saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde merkez üssü Kahramanmaraş-Elbistan olan iki deprem meydana geldi. Başta Kahramanmaraş olmak üzere toplam on ilimizi etkileyen bu felaket sonucunda
binlerce yurttaşımız göçük altında kaldı. Çok büyük bir yıkımla karşı karşıya kaldık. Sokaklarında gezdiğimiz kentimiz tanınmayacak hale geldi. Ailemizi, dostlarımızı, akrabalarımızı, komşularımızı, meslektaşlarımızı bu büyük felaket sonucunda kaybettik. Yaralarımız çok taze, hepimizin başı sağ olsun.
6 Şubat 2023 depreminde bugün açıklanan rakamlara göre 12 bin 683’ü Kahramanmaraş’ta olmak üzere toplam 44 bin 374 vatandaşımız hayatını kaybetti. Binlerce vatandaşımız ise enkaz altından yaralı olarak kurtarıldı. Son aktarılan verilere göre Kahramanmaraş’ta 1956’sı merkezde, 1500’ü Elbistan’da, 1448’i Pazarcık’ta, 732’si Türkoğlu’nda, 43’ü Afşin’de olmak üzere toplam 6799 yıkılan ve acil yıkılması gereken bina var. Bu büyük felaket sonucunda Kahramanmaraş’ta her 10 aileden 3’ü evsiz kaldı.
Depremin ilk dakikasından itibaren milletimiz eşi benzeri görünmemiş bir dayanışma örneği sergiledi. Gerek arama kurtarma faaliyetleri gerek temel ihtiyaçların temini konusunda ülkemizin her bir yanından gelen ekipler bu süreçte yaralarımızı sarmak için büyük bir gayretle bizleri yalnız bırakmadı.
Bu süreçte kalbi burada atan tüm yurttaşlarımıza derin bir minnet borçluyuz.
Maalesef yaşadığımız deprem hiçbirimiz için sürpriz olmadı. Şubemizin 26 Ocak 2020 tarihinde Kahramanmaraş İnşaat ve Jeoloji Mühendisleri Odaları İl Temsilcilikleri ile birlikte düzenlediği deprem çalıştayında Kahramanmaraş zemin taşıma gücü ve sıvılaşma haritasından hareketle oluşturulan rapor
bugün yaşadığımız felaketi tarif eder nitelikte idi.
Özellikle Kahramanmaraş kent merkezindeki yapı stokunun depreme hazırlıklı olmadığını, acilen İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu’nun deprem ile ilgili alt komisyon oluşturulması ve STK’larla birlikte daha etkin hale getirilmesi gerektiğini, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinde Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Başkanlığının oluşturulması ve aktif olarak çalışmalar yapması gerektiğini bu rapor ile yerel belediyelere ilettik. Maalesef 6 Şubat 2023 tarihine kadar deprem Kahramanmaraş’ın önceliği olamadı.
Birinci derece deprem bölgesi olan Kahramanmaraş’ın 1/1000 imar planı oluşturulurken bugün tartıştığımız zemin değerleri ve fay hattının geçtiği alanlar, ilgili idareler tarafından bilinmiyor muydu? Özellikle Kahramanmaraş merkez, Trabzon caddesi, Doğukent, Boğaziçi ve Üniversite bölgesinde 16 kat imar verilen bölgelerde karşılaştığımız yıkımın sorumlusu bu imar planlarının oluşturucuları değil midir? Çok değil birkaç sene önce dört kat izni verilen alanların on dört katlı imar izinleri hangi bilimsel gerekçelere dayanarak onaylandı? Fay hatları üzerine yeni binalar yapılmaması için uygun imar alanlarının üretilmesi neden bu şehrin önceliği olamadı? Yaşadığımız bu büyük afetin felakete dönüşmesinin sebebi yanlış kentleşmedir.
Ülkemizin acı deprem tecrübelerinin hepsinde olduğu gibi bu depremde de çok fazla kaybımız var. Elbette eşi benzeri görülmemiş bir felaket yaşadık. Ancak yine deprem değil bina öldürdü. Bilimin ışığında inşa edilmiş bir kent böylesine yok olabilir miydi? Bu yaşanılanlardan artık çok büyük dersler çıkarmamız gerekiyor. Kayıplarımızın sebebi kader değil ihmaldir.
Çocukluğumuzun geçtiği sokakları da, bugün minaresi yerle bir olmuş Maraş Ulu Camiimizi de, yaralarını birlikte saracağımız Bahtiyar’ımızı da, onlarca nesil okutmuş Gazi Ortaokulumuzu da, her günü bayram günü gibi cıvıl cıvıl olan Trabzon caddemizi de, Elbistan’ımızı, Afşin’imizi, Pazarcık’ımızı, Türkoğlu’muzu da kimsesiz bırakmaya niyetimiz yok. Elbette söylenecek çok söz, sorulacak çok hesabımız var. Ancak bugün bizlerin öncelikleri çok farklı. Memleketimizi yeniden inşa etmek için şehrin mimarları olarak buradayız. Bu şehri bilimin ışığında yeniden kuracağız. (…)
Raporun devamına ve ayrıntılı bilgiye www.mo.org.tr/_docs/