Avrupa ve Türkiye arasında devam eden çok disiplinli sanatçı değişim programı Be Mobile – Create Together!’ın ilk dönemi sona ererken, sanatçıların yeni üretimleri de ilk defa izleyiciyle buluşuyor.
Türkiye’de faaliyet gösteren dört kültür kurumu, Fransız Kültür Merkezi, Hollanda Büyükelçiliği, Goethe Enstitüsü ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) ortaklığında yürütülen Be Mobile – Create Together! projesinin ilk dönemiyle birlikte yurt dışındaki sanatçı evlerinde konaklamaya başlayan sanatçılar, üretimlerini sergilemeye ve paylaşmaya başladı.
Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından desteklenen Türkiye-AB Kültürlerarası Diyalog programı kapsamında gerçekleştirilen proje, kariyerinin başındaki sanatçı ve yazarlara Fransa, Almanya, Hollanda ve Türkiye’nin saygın sanatçı evlerinde misafir olma olanağı sunuyor.
Geçtiğimiz Eylül ayında başlayan ve Mayıs 2020’ye kadar devam edecek proje çerçevesinde 30 sanatçı farklı zamanlarda ve sürelerle Fransa’da Paris, Cassis, Issy-les-Moulineaux; Almanya’da Dresden, Berlin ve Stuttgart; Hollanda’da Amsterdam, Maastricht ve Lahey; Türkiye’de ise İstanbul, Bursa, Ayvalık ve Şirince’de yer alan ve farklı disiplinlere odaklanan sanatçı evlerinde kalıyor.
Haziran ayında tercihleri ve ilgi alanları doğrultusunda sanatın farklı alanlarına hâkim 13 sanatçı eviyle eşleştirilen 30 sanatçıdan 10’u, Eylül ayından bu yana üretimlerini Fransa, Almanya, Hollanda ve Türkiye’de sürdürüyor.
Türkiye’den programa katılmaya hak kazanan sanatçılar Fransa, Almanya ve Hollanda’da; bu ülkelerden sanatçılar ise Türkiye’de konaklıyor; farklı coğrafyalarda araştırma ve üretim yapma, yeni dostluk ve bağlantılar kurma imkânını yakalıyor.
Sanatçılar Mayıs 2020’ye kadar dört ülkede çeşitli sanatçı evlerinde kalmaya devam edecek.
İstanbul’un farklı noktalarında performanslar
Be Mobile-Create Together! projesi kapsamında Fransa, Almanya ve Hollanda’dan gelen sanatçılar, İstanbul’da İKSV Sanatçı Evi ve arthereistanbul’da konaklıyor. Projenin ilk dönemi kapsamında İKSV Sanatçı Evi Lina Gómez, Kasia Fudakowski ve Nina Kuttler’ı ağırlarken arthereistanbul’da Abel Korinsky konaklıyor. Üç ay boyunca şehri deneyimleyen ve üretimlerini burada devam ettiren sanatçılar, bu dönem yaptıkları çalışmaların bazılarını yine İstanbul’da sergileme imkânı buluyor.
15 Eylül’den bu yana çalışmalarını İstanbul’da sürdüren Berlin merkezli ses sanatçısı Abel Korinsky, 6-15 Aralık tarihleri arasında İstanbul Şehir Hatları Haydarpaşa İskelesi’nda 9 gün sürecek bir ışık ve ses enstalasyonuna imza attı. Çalışmalarında mekânlara yepyeni bir duyusal ve duygusal erişim sağlamayı hedefleyen Korinsky, ses ve ışık teknolojisini kullandığı Yakamoz ıenstalasyonunda da, iskelenin ziyaretçilerini büyülü bir dünyaya derinlemesine dalmaya çağırıyor. Işığın eşlik ettiği etkileyici sesler ve görsel yansımalar ziyaretçileri sararken, aynı zamanda 1917’de ünlü mimar Vedat Tek’in (1873-1942) tasarladığı, usta seramikçi Hafız Mehmed Emin Efendi’nin (1872-1922) ise Kütahya seramiğiyle kapladığı bu tarihi bina, farklı bir şekilde tecrübe edilebiliyor. Enstalasyon, 6-15 Aralık tarihleri arasında saat 18.00-23.00 arası ziyaret edilebilir.
Yakamoz‘un açılışı, 5 Aralık Perşembe akşamı sanatçının canlı bir elektronik müzik konseri de sunduğu performansıyla yapıldı. Ziyaretçiler, önce ilhamını Berlin’deki kulüp kültürüyle İstanbul’un melankolik atmosferinden alan akustik bir yolculuğa çıktı. Ardından çok-kanallı, canlı bir sistem olan Yakamoz, İstanbul’un eşsiz uzamından sıçrayan seslerle yepyeni bir işitsel tecrübe sundu.
İKSV Sanatçı Evi’nde konaklayan performans sanatçısı Lina Gómez ise, 2 Aralık Pazartesi günü Hasköy Yün İplik Fabrikası’nda özel bir performans gerçekleştirdi. İstanbul’da kaldığı üç ay boyunca şehrin mekânını anlamaya yönelik araştırmalarının neticesi olan bu performansı sanatçı, bir “açık prova” olarak nitelendirdi. Gómez’e performansında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden yedi öğrenci ve altı ses sanatçısı eşlik etti.
Heykel, performans, yazı ve film içeren eğlenceli çalışmalarıyla tanınan sanatçı Kasia Fudakowski, İstanbul’da bulunduğu sürede kısa metrajlı bir film çekti. Film, önümüzdeki sene Almanya’da sergilenecek. Fudakowski’nin ayrıca Avrupa’da sergilenecek iki eserinin üretimini de Türkiye’de gerçekleşiyor.
Nina Kutler ise İstanbul’da geçirdiği süre boyunca kıyı temizliği konusunda araştırma yaptı. TÜDAV (Türk Deniz Araştırmaları Vakfı) ile 23 Kasım’da ANEMONE Projesi kapsamında İstanbul’un Filburnu sahilinde ikinci deniz çöpü araştırmasına katıldı.
Türkiyeli sanatçılar Almanya, Hollanda ve Fransa’da neler yaptı?
Eylül ayından bu yana farklı disiplinlerden altı Türkiyeli sanatçı da Almanya, Hollanda ve Fransa’daki misafir sanatçı programlarında katıldı.
İlayda Tunca, 10 Ekim’de Paris’in köklü misafir sanatçı programlarından Cité Internationale des Arts’da açık stüdyosu “A Juicy Topic to Mumble” (Konuşmak için Sulu bir Konu) ile kendi yayımladığı “Jack ve Sihirli Fasulye Sırığının Yapı Çözümü” isimli kitabını tanıttı.
Paris’in daha çok dijital sanatlara eğilen sanat merkezi Le Cube’ün konuğu olarak programa dâhil olan Didem Yalınay, çalışmalarını uluslararası katılımla genişletme fırsatını yakaladı. Akademi ve sanat alanında disiplinlerarası çalışan ve özellikle jeneratif sanata odaklanan sanatçı, Paris’te kaldığı sürede 20 Kasım’da Cite Internationale des Arts’da, 22 Kasım’da ise Le Cube’de “Verileri Yeniden Düşünmek://gürültü/süz” başlıklı bir atölye düzenledi. Katılımcıları birlikte veri tasarlamanın yollarını bulmaya davet etmek için veri dünyasında üretimi öne çıkaran bir kurulum yaptı. İki kurumun işbirliği imkânlarını daha aktif hale getirmek amacıyla iki aşamalı olarak hazırladığı atölyenin çalışmaları geniş uluslararası katılımla devam ediyor.
Fotoğraf projeleriyle ve belgesel film yapımcılığıyla ilgilenen Gülşin Ketenci, Künstlerhaus Bethanien’in konuğu olarak 15 Ekim’den bu yana Berlin’de. 15 Mart’a kadar üretimini burada sürdürecek sanatçı şu sıralar Almanya’da kadın basketbol takımı Türkiyemspor’un sporcularını konu alan bir proje üzerinde çalışıyor. Özellikle kadınların emeğinin her alanda daha görünür olmasını sağlamak için fotoğraflı hikâyeler üretmeye çalışan Ketenci, 14 Kasım’da bir açık stüdyo etkinliği ile çalışmalarını paylaştı.
Çağdaş dans çalışmalarına odaklanan sanatçı evi Dansmakers’ın konuğu olarak Ekim ayını Amsterdam’da geçiren Canan Yücel Pekiçten, tiyatro birlikleri RAST ve Dansmakers Amsterdam ortaklığında, Podium Mozaiek’te “How to Enjoy Ceylon Tea” (Seylan Çayı’nın Tadı Nasıl Çıkarılır) adlı performansını sergiledi. Performans, sömürge ürünlerinden Seylan Çayı’nın tadını çıkarmanın alternatif yollarını arayan solo bir dans gösterisiydi. Georges Bizet’in oryantalist operası İnci Avcıları’ndan ilham alan Yücel Pekiçten, performansında Batı’da egemen olan kavramsallaştırma yöntemlerine dikkat çekmeyi hedefledi.
Çalışmaları çizim, video, kolaj ve enstalasyonlar etrafında şekillenen ve biyolojik süreçlerle ilgili araştırmalara dayanan Burcu Yağcıoğlu, Kasım ayı boyunca Maastricht’te yer alan Jan van Eyck Academie’de konakladı. Fasciation olarak bilinen bir bitki mutasyonu üzerine çalışan sanatçı, 27 Kasım’da sanat pratiği, bitkilerin mutasyonu ve botanik anomalileri üzerine bir sunum yaptı.
Ekim ayında Amsterdam merkezli Rast Theater’ın konuğu olan Diren Demir, 20 Ekim’de Theater RAST ve Dansmakers ortaklığında Podium Mozaiek’te “Confessions” (İtiraflar) isimli bir interaktif enstalasyon sergiledi. Enstalasyonunda Diren, katılımcıları bir itirafta bulunmaya davet ediyor ve itiraf edilen her bir günah için kendi günahlarından birini itiraf ediyor.
Projeye katılan sanatçıları, sanat pratiklerini, çalışmalarını ve misafir sanatçı evlerinde kaldıkları süre boyunca yaptıklarını Be Mobile – Create Together! Instagram hesabından takip edebilirsiniz.
SANATÇI TAKVİMİ
FRANSA
Camargo Foundation
Ekin Can Göksoy (25 Şubat-21 Nisan 2020)
Sibel Horada (25 Şubat-21 Nisan 2020)
Cité internationale des arts
İlayda Tunca (3 Eylül-13 Ekim 2019)
Lara Ögel (17 Aralık 2019-29 Ocak 2020)
Camargo & Cité internationale des arts ortak projesi
Alper Turan (6 Ocak-3 Şubat 2020, Camargo Foundation & 3 Şubat- 3 Mart 2020, Cité internationale des arts)
Le Cube
Didem Yalınay (15 Eylül-14 Aralık 2019)
ALMANYA
Künstlerhaus Bethanien
Gülşin Ketenci (15 Ekim-15 Mart 2020)
Hellerau – European Centre for Arts
Gizem Aksu (17 Mart-15 Haziran 2020)
Melih Kıraç (Mart-Nisan 2020)
Akademie Schloss-Solitude
Kuzey Topuz (7 Ocak-31 Mayıs 2020)
HOLLANDA
Dansmakers
Canan Yücel Pekiçten (5-24 Ekim 2019)
Jan van Eyck Academie
Burcu Yağcıoğlu (1-30 Kasım 2019)
Theater Rast
Diren Demir (30 Eylül-31 Ekim 2019)
Writers Unlimited
Barbaros Altuğ (10 Ocak-9 Şubat 2020)
Çağla Meknuze (13-20 Ocak 2020)
TÜRKİYE
İKSV Residency
Nina Kuttler (9 Eylül-2 Aralık 2019)
Kasia Fudakowski (15 Eylül-2 Aralık 2019)
Lina Gómez (17 Eylül-10 Aralık 2019)
Annemarie van Splunter (1 Aralık 2019-27 Şubat 2020)
Helena Kauppila (2 Aralık 2019-29 Şubat 2020)
Mirak Jamal (2 Aralık 2019-29 Şubat 2020)
Marianne Villiére (2 Aralık 2019-29 Şubat 2020)
Simon(e) van Saarloos (Şubat-Nisan 2020)
Mairi Pardalaki (Mart-Mayıs 2020)
Chloe Quenum (Mart-Mayıs 2020)
Rebecca Topakian (Mart-Mayıs 2020)
Daniel Nicolae Djamo (Mart-Mayıs 2020)
arthereistanbul
Abel Korinsky (15 Eylül-5 Aralık 2019)
Jehsong Baak (15 Kasım-15 Aralık 2019)
Léa Roch (15 Ocak-15 Mart 2020)
Be Mobile – Create Together!:
Be Mobile – Create Together!, kariyerinin başındaki sanatçı ve yazarlara Fransa, Almanya, Hollanda ve Türkiye’nin saygın sanat mekânlarında misafir olma olanağı sunan bir sanat değişim programı.
Türkiye’de faaliyet gösteren dört kültür kurumu, Fransız Kültür Merkezi, Hollanda Büyükelçiliği, Goethe Enstitüsü ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), Fransa, Hollanda, Almanya ve Türkiye’deki misafir sanatçı programlarını bir araya getiren kültürler ve disiplinler arası proje için güçlerini birleştirdi.
Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından desteklenen Türkiye-AB Kültürlerarası Diyalog programı kapsamında gerçekleştirilen Be Mobile – Create Together! projesi, Fransa, Hollanda, Almanya ve Türkiye’de 16 farklı misafir sanatçı programını bir araya getirdi.
Be Mobile – Create Together! projesi kapsamında, dijital ve görsel sanatlar, sahne sanatları veya edebiyat alanlarında faaliyet gösteren, kariyerlerinin başındaki Türkiye’den sanatçı ve yazarlar Avrupa’da, Avrupa’dan benzer sanatçı ve yazarlar ise Türkiye’deki misafir sanatçı programlarına katılım olanağı buluyor.
Eylül 2019-Mayıs 2020 tarihleri arasında gerçekleşen proje süresince 30 sanatçı farklı zamanlarda ve sürelerle Fransa’da Paris, Cassis, Issy-les-Moulineaux; Almanya’da Dresden, Berlin ve Stuttgart; Hollanda’da Amsterdam, Maastricht ve Lahey; Türkiye’de ise İstanbul’da yer alan ve farklı disiplinlere odaklanan misafir sanatçı programlarında ve sanatçı evlerinde kalıyor.
Proje kapsamında Türkiye’den 15 sanatçı Fransa, Hollanda ve Almanya’ya giderken; Fransa, Hollanda ve Almanya’dan 15 sanatçı Türkiye’ye geliyor. Katılımcıların kalma süreleri ise seçildikleri misafir sanatçı programına göre minimum 1, maksimum 6 ay arasında değişiyor.
Sanatçıların seyahat ve barınma masraflarının yanı sıra işlerini üretmek için yapacakları harcamalar proje tarafından karşılanıyor.
Avrupa ile Türkiye arasındaki sanatsal ve kültürel etkileşimi güçlendirmeyi öngören Be Mobile – Create Together!, genç yetenekleri teşvik etmenin yanı sıra Türkiye ile Avrupa’nın sanat ortamları arasında kalıcı bağların oluşumuna katkı sunmayı amaçlıyor.
Projeyle birlikte sanatçıların yerel kültürü daha derinlemesine tanıması ve anlaması, yerel sanat ortamına dahil olmaları, yeni bağlantılar kurmaları, fikirlerini paylaşmaları, birbirlerinden ilham almaları, sanat projeleri ve araştırmaları yürütmenin yanı sıra konuk oldukları ülkelerin sanatçılarıyla birlikte çalışma ve üretme olanaklarından faydalanmaları hedefleniyor.
Be Mobile – Create Together! projesi, Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından ortak finanse edilen Kültürlerarası Diyalog Programı çerçevesinde hayata geçiriliyor. Projenin parçası olduğu Kültürlerarası Diyalog Programı ise Avrupa Birliği Başkanlığı’nın liderliğinde kurgulanan Sivil Toplum Sektörü fonları kapsamında tasarlanmış bir program olup, Yunus Emre Enstitüsü tarafından gerçekleştiriliyor. Kültürlerarası Diyalog Programı’nın sözleşme makamı görevini ise Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkezi Finans ve İhale Birimi (CFCU) üstleniyor.
Ayrıca Şehir Hatları Be Mobile – Create Together! kapsamında Yakamoz projesinin 6-15 Aralık tarihlerinde sergilenmesi için Haydarpaşa Vapur İskelesi’nin kullanılmasına izin vererek projeye destek oluyor.